ابوجعفر محمد بن علی بن بابویه قمی ملقب به صدوق، سرآمد حدیث شناسان و روایتگری راست گفتار از امامان است. او که نزدیک به عصر معصومان می زیست، با جمع آوری روایات اهل بیت، خدمات ارزنده و کم نظیری به اسلام وتشیع نمود. به همین دلیل روز پانزدهم اردیبهشت ماه، از طرف مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه خامنه ای به عنوان روز بزرگداشت شیخ صدوق نامگذاری شده است.

ادامه مطلب :

خاندان شیخ صدوق(ره)

یكی از معروفترین خاندانهای بزرگ كه بیش از سیصد سال در مركز ایران دانشمندان نامور از آن برخاسته اند خاندان “بابویه” است كه صدوق بزرگترین شخصیت این خاندان به شمار می رود.

بابویه جد اعلای صدوق است اولین كسی كه از این خاندان لقب “ابن بابویه” گرفت پدر صدوق یعنی علی بن حسین بن موسی بن بابویه است.

ابن بابویه خود از دانشمندان به نام شیعه بوده و بیش از یكصد كتاب در موضوعات مختلف نگاشته است. وی پیشوای شیعه در قم و اطراف آن در زمان خود بوده و در عصر امام حسن عسكری علیه السلام و غیبت صغری حضرت ولی عصر(عج) و در عهد نیابت خاصه حسین بن روح می زیسته است .

ستارگان حرم- ابن بابویه قمی (صدوق اول)

الإمامة والتبصرة من الحیرة

حسین بن علی بن بابویه قمی

شیخ صدوق(ره)، مولود دعای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف

عمر با برکت «علی بن بابویه» از پنجاه می گذشت و او هنوز فرزندی نداشت. از آنجا که فرزند میوه شیرین باغ زندگی است و همه انسانها آرزوی داشتن فرزندانی را دارند که پس از خود نام و آثار آنها را حفظ کنند، ابن بابویه جهت طلب فرزندی صالح دست به دعا برداشته و برای استجابت دعایش از مولایش حضرت ولی عصر(ع) استعانت می جوید. بدین منظور درخواست خود را در نامه ای نوشته و توسط «محمد بن علی الأسود» برای «حسین بن روح»، سومین نایب خاص حضرت ولی عصر(ع) می فرستد تا وی آن را به محضر حضرت حجت(ع) تقدیم نماید.

محمد بن علی الاسود می گوید: من پیغام را به نماینده حضرت(ع) رساندم پس از سه روز به من خبر داد که آن حضرت برای علی بن بابویه دعا کرده و فرموده است:

به زودی فرزندی مبارک برای او متولد خواهد شد که خداوند به وسیله او جامعه را بهره مند خواهد گردانید و بعد هم فرزندان دیگری نصیب وی خواهد شد.

و بدین سان بود که در حدود سال 306ق. شیخ صدوق با دعای امام زمان(ع) و با تعابیری چون «فقیه خیر و مبارک» به دنیا آمد.

مولود دعای موعود

عنایات امام زمان(ع) به علما و اندیشمندان

چرا درباره غیبت کتابی نمی نویسی؟

آثار شیخ صدوق(ره)

شیخ صدوق از علمائی است که رحله حدیث داشته است. رحله حدیثی یعنی مسافرت به کشورهای مختلف برای جمع آوری احادیث و روایات اهل بیت(ع) و این شیوه برخی از محدثین بزرگ ما بوده است که با تحمل زحمت ها و مشقت های بی شمار با آن شرایط بسیار سخت و دشوار به کشورها و قطرهای دور و نزدیک مسافرت می کردند تا اینکه روایات و احادیث معصومین(ع) را از رواة و محدثین و علمای مختلف گرفته و در کتاب خود ثبت کنند و همچنین در این مسافرتها از محضر اساتید بزرگ استفاده می کردند و یا اینکه از علوم و معارف خود به دیگران تدریس می نمودند و بدینوسیله فرهنگ اسلامی همواره در حرکت و تکامل بود.

با اینکه مسافرتها وقت زیادی از شیخ می گرفته و کار او منحصر به نوشتن حدیث نبوده و بسیاری از وقت شریفش را در تعلیم و تعلم می گذرانده بیش از سیصد کتاب در علوم مختلف تالیف کرده است که متاسفانه از این همه ثروت علمی جز مقدار معدودی که از بیست جلد نیز کمتر است از آن بزرگوار بیادگار نمانده که عبارتند از:

علل الشرایع، ثواب الاعمال، عقاب الاعمال، عیون اخبار الرضا(ع)، صفات الشیعه، مصادقة الاخوان، فضائل الشیعه، المقنع، فضایل رجب، فضایل شعبان، فضایل رمضان، الهدایة، کمال الدین و تمام النعمة، الامالی، الاعتقادات، التوحید، الخصال، من لا یحضره الفقیه.

آشنایی با منابع دست اول شیعه (من لا یحضره الفقیه)

«معانی الأخبار» کتابی در شرح اصطلاحات قرآنی و روایی

امالی/از شیخ صدوق (حدود 381-306 ق)

کتاب الهدایه اثری از شیخ صدوق(م381ق)

کتاب‌الاعتقادات و تصحیح الاعتقاد

شناخت، سرآغاز گفت وگوست

کمال الدین و تمام النعمة

نسخه های خطی ترجمه های فارسی آثار شیخ صدوق

برگی از دفتر آثار شیخ صدوق(ره)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: خیر در زندگی نیست مگر دو کس را: دانشمندی که فرمانش برند یا دانش آموزی که گوش شنوا داشته باشد.

امام صادق صلی الله علیه و آله نیز فرمود: خیری در دنیا نیست مگر دوکس را: یکی آن که هر روز بر عمل نیکش بیفزاید و دیگری آن که گناهش را با توبه جبران نماید و کجا جبران پذیر است؟

به خدا قسم اگر آن قدر سجده کند که گردنش از بدن جدا گردد، خداوند از او نپذیرد مگر آن که ولایت ما اهل بیت را داشته باشد.

صفات نیک و بد به روایت شیخ صدوق

فلسفه مناسک حج در کتابهای شیخ صدوق (ره)

سیری در کتاب کمال الدین و تمام النعمة

معرفت امام زمان (ع) از دیدگاه شیخ صدوق(1) (2) (3) (4) (5) (6)

در سایه سار قلم

آفتاب، وقتی به شهر ری می رسد، تواضع کنان به مزاری سلام می کند که در جوار عظمت و رحمت الهی غنوده است؛ مزاری که روزی، مردی را در خود نهان کرد که در علمِ حدیث، بسیار راست گو و در فقه جعفری علیه السلام ، از والاترینان بود.

مردی که شهر با عظمتِ تشیّع، قم، زادگاهش و عنایات کریمه اهل بیت علیه السلام ، همیشه تکیه گاهش بود. در سایه تعلیمش، ستارگانی هم چون شیخ مفید(ره)، به پرتو انوار ولایت دست یافته و در سایه صداقتش، احادیث نابِ بسیاری به گنجینه های فقه سپرده شدند. قلمش آیینه ای بود که زشت و زیبا را از هم جدا می کرد و گنجینه «خصال»اش آکنده از تبلور احادیث ناب نبوی صلی الله علیه و آله وسلم و علوی علیه السلام بود.

«من لا یحضره الفقیهِ» او، بازتاب انوار خاص الهی، بر اندیشه های تشیّع است.

قلمش، هنر از علی علیه السلام آموخته و معرفت از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم. جز به پاکی، کتابت نکرد و جز به صداقت، طریقی طی ننمود.

روز بزرگداشت شیخ صدوق

گنجینه خصال حقیقت

حاصل دعا

حوزه