سنت امتحان و ابتلای الهی دائمی است

یکی از سنت های دائمی خداوند سنت امتحان و ابتلاست. حرکتی که خداوند از ابتدای خلقت داشته و تا روز قیامت هم مشاهده می شود. وقتی خداوند در قرآن فرموده: سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ¹؛ یعنی همه ی اشیاء عالم تسبیح خدا را می گویند منتهی یک کسی باید این را بفهمد و اگر بفهمد همه چیز برایش حل می شود.

خدا رحمت کند مرحوم سید نعمت الله جزایری² که شاگرد مرحوم علامه مجلسی بوده و خیلی آدم ویژه ای بوده است. ایشان به شهرهای مختلف برای تبلیغ می رفتند و در گذشته رسم بود که هر شب اهالی آن شهر یا روستا ایشان را برای افطار دعوت می کنند. یک شب پیرمردی ایشان را به مسجدشان دعوت می کنند و آیت الله جزایری نقل می کند:

وقتی به آنجا رسیدم پیرمرد هنوز نرسیده بود با خود گفتم تا او بیاید وضو بگیرم و نماز بخوانم اما دیدم همسر ایشان که پیرزنی بود با تعجب به من نگاه می کند و پرسید: شما همیشه اینطور نماز می خوانید؟ گفتم: بله نماز را اینطور می خوانند و دستور پیامبر صلی الله علیه و آله است که فرمود: اینطور که من نماز می خوانم بخوانید.

پیرزن گفت: شما نماز خواندید اتفاقی نیفتاد. گفتم: مگر قرار است اتفاقی بیافتد؟ گفت: بله آقای ما وقتی نماز می خواند یک سکوتی بر این فضا حاکم می شود و وقتی الله اکبر می گوید در و دیوار هم تکبیر می گویند؛ یعنی به قدری محسوس بوده و این پیرزن چقدر پاک بوده که نماز خواندن با آن شاخصه را درک کرده. منتظر ماندم تا پیرمرد آمد و گفت سفره را بیاندازید اما به او گفتم شما نمازتان را بخوانید. او یک وضوی ساده گرفت.

وسواس برادر شیطان است

بعضی ها فکر می کنند افرادی که نمازشان به جایی می رسد نماز و وضویشان خیلی طول می کشد یک لیوان آب برای وضو زیاد است در رساله های عملیه هم نوشته اند بیشتر از 750 گرم آب برای غسل نیاز نیست و بقیه احتیاطهای خودشان است. فقها گفته اند اگر آب کم باشد در غسل، اگر حوله ای خیس هم باشد و روی بدن بکشید کفایت می کند، بیشتر از حد اگر آب بریزی و احتیاط کنی اسراف محسوب می شود، زیاد احتیاط کردن هم وسواس و برادر شیطان می شود کماینکه خیلی ها وسواس شدند به خاطر همین احتیاط.

آیت الله جزایری در ادامه نقل میکند: آن پیرمرد اذان و اقامه ای گفت و به نماز ایستاد و با گفتن الله اکبر دیدم واقعا در و دیوار همراهش می کنند و انگار آن منطقه تحت تصرف او بود. با او که رفیق شدم متوجه شدم او مراقب لقمه اش، شکمش، زبانش و شهوتش است و خدا هم اینها را به او داده است؛ بعدا با یکدیگر عهد کردند که پس از مرگ در کنار هم دفن شوند.

تمام اشیاء تسبیح گوی خداوند هستند

غرض این است که بگوییم همه ی اشیای عالم تسبیح می گویند و به گوش هستند و می شنوند و تحت امر امام و حجت خدا هستند. شخصی از امام صادق علیه السلام پرسید: آیا شما فقط امام بر این مردم هستید. حضرت مثالهایی از عوالم دیگر زد که هیچ سنخیتی با ما نداشت و فرمود: خیر. امام و حجت خدا امام و حجت تمام مخلوقات عالم است و مسئول هدایت تمام عوالم است و ولایت تکوینی دارد؛ در این ولایت تکوینی است که زینب کبری سلام الله علیها شراکت دارد، لذا وقتی در کوفه “اسکتوا” فرمود؛ همه در حال سروصدا بودند و عده ای گریه می کردند و عده ای هم خوشحال بودند اما با این جمله ی حضرت نه فقط مردم ساکت شدند بلکه راوی می گوید زنگوله هایی که به گردن شترها بود هم ساکت شدند و تکان نخوردند.

کسی که صاحب مقام ولایت در رتبه ی خودش بشود و وقتی تصرف کند یک زنگوله گردن شتر هم آرام می شود چون آنها هم مخلوقات خدا و تسبیح گو هستند و می دانند چه خبر است.

لذا عزیزان اگر بخواهیم به اینجا برسیم باید مراقب باشیم، ما عادت کردیم منبر و مداحی را می شنویم اما به کار نمی بندیم وقتی جامعه ی امروز را می بینیم یک دین من درآوردی مشاهده می کنیم دینی که امیرالمومنین علیه السلام فرموده و خمیرمایه اش در کتاب ها هست اما در جامعه نیست و وجود ندارد حتی در خانواده ها هم رعایت نمی شود؛ اگر رعایت شود اتفاقات خوبی می افتد اگر انسان در ابتلائات و امتحانات سربلند شود اتفاقات خوبی می افتد.

سنت ابتلاء درباره فرشتگان

پس زمین می شنود و درک دارد وقتی خداوند می خواست حضرت آدم علیه السلام را خلق کند ملکی به زمین فرستاد تا مقداری خاک بیاورد اما زمین به آن ملک گفت: از خاک من نبر می خواهید آدمی درست کنید که مداوم گناه می کند. ملک ترسید و به آسمان برگشت، چند گروه از ملائک به زمین آمدند اما زمین آنها را از خلقت آدمی گنه کار ترساند. در آخر خداوند جناب عزرائیل را فرستاد علامه مجلسی می نویسد وقتی زمین به عزرائیل گفت از خاک نبر؛ عزرائیل پاسخ داد: من مامور هستم و معذور و امر خداست باید اطاعت کنم. خطاب به عزرائیل رسید: تو چرا دست خالی برنگشتی و با خودت خاک آوردی؟ به جهت این پایمردی و پیروزی ات در این امتحان ماموریتی به تو می دهم و آن ستاندن جان آدمیانی است که به زمین می آیند و مامور قبض روح هستی؛ چون با کسی تعارف ندارد لذا ببینید با انبیاء هم تعارف نمی کند و تنها پیغمبری که برای ورود نزد او اجازه گرفت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله بود والا نزد بقیه بدون اجازه وارد می شده.

یعنی عزرائیل یک امتحان الهی را سربلند طی کرد شد مامور قبض روح، حال زینب کبری سلام الله علیها را ببینید چقدر ابتلاء و امتحان را گذراند. یک وقت می گوییم اشیا تحت امر امیرالمومنین علیه السلام هستند و می بینیم حضرت در مقابل عموم به ندرت از معجزه استفاده می کردند و برای خواص بوده است چون اساسا انبیا و ائمه علیهم السلام مامور به معجزه در ابتدای امر نبودند چون مردم نمی کشیدند و می گفتند اینها ساحر و مجنون هستند. بنابر این بود که مثل مردم زندگی کنند و هر جا اثر هدایتی یا انذار می دیدند معجزه می آوردند یا برای اینکه در تاریخ بماند.