سنت امتحان و ابتلای الهی دائمی است
یکی از سنت های دائمی خداوند سنت امتحان و ابتلاست. حرکتی که خداوند از ابتدای خلقت داشته و تا روز قیامت هم مشاهده می شود. وقتی خداوند در قرآن فرموده: سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ1؛ یعنی همه ی اشیاء عالم تسبیح خدا را می گویند منتهی یک کسی باید این را بفهمد و اگر بفهمد همه چیز برایش حل می شود.
خدا رحمت کند مرحوم سید نعمت الله جزایری2 که شاگرد مرحوم علامه مجلسی بوده و خیلی آدم ویژه ای بوده است. ایشان به شهرهای مختلف برای تبلیغ می رفتند و در گذشته رسم بود که هر شب اهالی آن شهر یا روستا ایشان را برای افطار دعوت می کنند. یک شب پیرمردی ایشان را به مسجدشان دعوت می کنند و آیت الله جزایری نقل می کند:
وقتی به آنجا رسیدم پیرمرد هنوز نرسیده بود با خود گفتم تا او بیاید وضو بگیرم و نماز بخوانم اما دیدم همسر ایشان که پیرزنی بود با تعجب به من نگاه می کند و پرسید: شما همیشه اینطور نماز می خوانید؟ گفتم: بله نماز را اینطور می خوانند و دستور پیامبر صلی الله علیه و آله است که فرمود: اینطور که من نماز می خوانم بخوانید.
پیرزن گفت: شما نماز خواندید اتفاقی نیفتاد. گفتم: مگر قرار است اتفاقی بیافتد؟ گفت: بله آقای ما وقتی نماز می خواند یک سکوتی بر این فضا حاکم می شود و وقتی الله اکبر می گوید در و دیوار هم تکبیر می گویند؛ یعنی به قدری محسوس بوده و این پیرزن چقدر پاک بوده که نماز خواندن با آن شاخصه را درک کرده. منتظر ماندم تا پیرمرد آمد و گفت سفره را بیاندازید اما به او گفتم شما نمازتان را بخوانید. او یک وضوی ساده گرفت.
وسواس برادر شیطان است
بعضی ها فکر می کنند افرادی که نمازشان به جایی می رسد نماز و وضویشان خیلی طول می کشد یک لیوان آب برای وضو زیاد است در رساله های عملیه هم نوشته اند بیشتر از 750 گرم آب برای غسل نیاز نیست و بقیه احتیاطهای خودشان است. فقها گفته اند اگر آب کم باشد در غسل، اگر حوله ای خیس هم باشد و روی بدن بکشید کفایت می کند، بیشتر از حد اگر آب بریزی و احتیاط کنی اسراف محسوب می شود، زیاد احتیاط کردن هم وسواس و برادر شیطان می شود کماینکه خیلی ها وسواس شدند به خاطر همین احتیاط.
آیت الله جزایری در ادامه نقل میکند: آن پیرمرد اذان و اقامه ای گفت و به نماز ایستاد و با گفتن الله اکبر دیدم واقعا در و دیوار همراهش می کنند و انگار آن منطقه تحت تصرف او بود. با او که رفیق شدم متوجه شدم او مراقب لقمه اش، شکمش، زبانش و شهوتش است و خدا هم اینها را به او داده است؛ بعدا با یکدیگر عهد کردند که پس از مرگ در کنار هم دفن شوند.
تمام اشیاء تسبیح گوی خداوند هستند
غرض این است که بگوییم همه ی اشیای عالم تسبیح می گویند و به گوش هستند و می شنوند و تحت امر امام و حجت خدا هستند. شخصی از امام صادق علیه السلام پرسید: آیا شما فقط امام بر این مردم هستید. حضرت مثالهایی از عوالم دیگر زد که هیچ سنخیتی با ما نداشت و فرمود: خیر. امام و حجت خدا امام و حجت تمام مخلوقات عالم است و مسئول هدایت تمام عوالم است و ولایت تکوینی دارد؛ در این ولایت تکوینی است که زینب کبری سلام الله علیها شراکت دارد، لذا وقتی در کوفه “اسکتوا” فرمود؛ همه در حال سروصدا بودند و عده ای گریه می کردند و عده ای هم خوشحال بودند اما با این جمله ی حضرت نه فقط مردم ساکت شدند بلکه راوی می گوید زنگوله هایی که به گردن شترها بود هم ساکت شدند و تکان نخوردند.
کسی که صاحب مقام ولایت در رتبه ی خودش بشود و وقتی تصرف کند یک زنگوله گردن شتر هم آرام می شود چون آنها هم مخلوقات خدا و تسبیح گو هستند و می دانند چه خبر است.
لذا عزیزان اگر بخواهیم به اینجا برسیم باید مراقب باشیم، ما عادت کردیم منبر و مداحی را می شنویم اما به کار نمی بندیم وقتی جامعه ی امروز را می بینیم یک دین من درآوردی مشاهده می کنیم دینی که امیرالمومنین علیه السلام فرموده و خمیرمایه اش در کتاب ها هست اما در جامعه نیست و وجود ندارد حتی در خانواده ها هم رعایت نمی شود؛ اگر رعایت شود اتفاقات خوبی می افتد اگر انسان در ابتلائات و امتحانات سربلند شود اتفاقات خوبی می افتد.
سنت ابتلاء درباره فرشتگان
پس زمین می شنود و درک دارد وقتی خداوند می خواست حضرت آدم علیه السلام را خلق کند ملکی به زمین فرستاد تا مقداری خاک بیاورد اما زمین به آن ملک گفت: از خاک من نبر می خواهید آدمی درست کنید که مداوم گناه می کند. ملک ترسید و به آسمان برگشت، چند گروه از ملائک به زمین آمدند اما زمین آنها را از خلقت آدمی گنه کار ترساند. در آخر خداوند جناب عزرائیل را فرستاد علامه مجلسی می نویسد وقتی زمین به عزرائیل گفت از خاک نبر؛ عزرائیل پاسخ داد: من مامور هستم و معذور و امر خداست باید اطاعت کنم. خطاب به عزرائیل رسید: تو چرا دست خالی برنگشتی و با خودت خاک آوردی؟ به جهت این پایمردی و پیروزی ات در این امتحان ماموریتی به تو می دهم و آن ستاندن جان آدمیانی است که به زمین می آیند و مامور قبض روح هستی؛ چون با کسی تعارف ندارد لذا ببینید با انبیاء هم تعارف نمی کند و تنها پیغمبری که برای ورود نزد او اجازه گرفت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله بود والا نزد بقیه بدون اجازه وارد می شده.
یعنی عزرائیل یک امتحان الهی را سربلند طی کرد شد مامور قبض روح، حال زینب کبری سلام الله علیها را ببینید چقدر ابتلاء و امتحان را گذراند. یک وقت می گوییم اشیا تحت امر امیرالمومنین علیه السلام هستند و می بینیم حضرت در مقابل عموم به ندرت از معجزه استفاده می کردند و برای خواص بوده است چون اساسا انبیا و ائمه علیهم السلام مامور به معجزه در ابتدای امر نبودند چون مردم نمی کشیدند و می گفتند اینها ساحر و مجنون هستند. بنابر این بود که مثل مردم زندگی کنند و هر جا اثر هدایتی یا انذار می دیدند معجزه می آوردند یا برای اینکه در تاریخ بماند.
ادامه مطلب :
دلایل قرآنی ابتلاء و امتحان
قرآن کریم می فرماید: همه ی شما امتحان می شوید. دلایل مختلفی هم برای امتحان ذکر می شود و یکی از دلایل این است که معلوم شود کدام یک بهتر عمل کرده اند و برای تغییر رتبه ی انسانهاست. دلیل دیگر قرآن این است که افراد صبور معرفی شوند و صابران شناسایی شوند. الان شاید ارزش کار حضرت زینب سلام الله علیها معلوم نشود اما در قیامت حتما معلوم می شود همینطور حضرت زهرا سلام الله علیها؛ تنها کسی است که در شروع زیارت نامه اش السلام علیکِ ندارد و این عبارت هست: يَا مُمْتَحَنَةُ امْتَحَنَكِ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكِ قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَكِ فَوَجَدَكِ لِمَا امْتَحَنَكِ صَابِرَةً 3 ؛ ای کسی که امتحان شدی و امتحانت هم از جنس دنیایی نبود و می فرماید: خداوند متعال قبل از اینکه تو را خلق کند امتحانت کرده است، خدا تو را صابره یافت.
در انواع ابتلائات و امتحاناتی که برای حضرت زینب سلام الله علیها و حضرت زهرا سلام الله علیها پیش آمد ایشان صبر کرد خدا هم اجر بغیر حساب می دهد؛ اجر بغیر حساب یعنی هر چه بخواهد به او می دهند لذا وقتی روایات را ملاحظه می کنید می بینید اجر بغیر حساب دارد.
یکی از اجرهای بغیر حساب اینهاست: سُمِيَّتْ فَاطِمَةُ فَاطِمَةَ لاَنَّهَا فُطِمَتْ هِيَ وَ شِيعَتُها عَنِ النّارِ4 ؛ فاطمه، فاطمه ناميده شده است؛ چرا كه خداوند خودش و هر کس او را دوست دارد از آتش حفظ می کند.
فاطمه را زهرا نامیدندچون سه مرتبه در روز برای امیرالمومنین علیه السلام نورافشانی میکرد. فاطمه را فاطمه نامیدند چون بشر تا روز قیامت از درک مقامش عاجز است. در روایات مختلف آمده در روز قیامت وقتی خانم به سمت بهشت می رود خودش در آستانه درب بهشت ایستاده و چادرش روی پل صراط را پوشانده. خطاب می شود ای حبیبه ی ما وارد بهشت شو! اما ایشان وارد نمی شود و می فرماید: در دنیا قدر ما را کسی نشناخت اینجا قدر ما را بنمایانید. به تعبیر من بغیر حساب نوعی شرط گذاشتن برای خداست. خطاب می رسد هر کس را که می خواهی وارد بهشت کن؛ کسی که مبتلا می شود خدا به او مقام می دهد اقل شفاعت یک مومن بین 30 تا 70 نفر است. امام صادق علیه السلام می فرماید: مثل مرغی که از زمین دانه برمی چیند حضرت زهرا سلام الله علیها محبینش را نجات می دهد.
امتحانات الهی درباره انبیاء و ائمه علیهم السلام
اینجاست که به جوان می گوییم در مشکلات صبر داشته باشید قرار نیست همه چیز برای ما یکباره مهیا شود ما که از انبیاء و اولیا نزد خدا عزیزتر نیستیم، خدا در 47 سالگی امام رضا علیه السلام به ایشان جوادالائمه علیه السلام را روزی کرد و مردم می گفتند او ابتر شده و نسلش ادامه پیدا نمی کند. ولادت حضرت زهرا سلام الله علیها برای پیامبر صلی الله علیه و آله نوعی امتحان بود چون هیچ پیامبری را نداریم که نسلش از دختر ادامه پیدا کند و مردم می گفتند نسلش منقطع شده است اما خدا کوثر یعنی خیر کثیر را به او داد.
چرا بزرگان وقتی دستور اخلاقی میدهند می گویند 40 روز باید انجام داد؟ می خواهند به شما یاد بدهند که کار باید مستمر باشد باید صبر و حوصله داشته باشید و برایش زحمت بکشید، حضرت زهرا سلام الله علیها مزد آنها را گرفت در روایات داریم مومن دائم در حال ابتلاست در اینابتلا زینب کبری سلام الله علیها استثنا نشده و تکلیف ما مشخص است.
در روایات داریم مومن 40 روز بر او نمی گذرد الا اینکه یک بلایی سرش بیاید یا مریضی در جسمش، یا بلا در مالش یا مریضی در فرزندش ایجاد می شود.
در سوره یونس خدا دردودلی از دست ما انسانها می کند و می فرماید: وقتی مردم گرفتار هستند دائما خدا خدا می گویند اما وقتی گرفتاری آنها را برطرف می کنیم طوری رفتار می کنند که انگار اصلا گرفتار نبوده اند. صبر کنیم حوصله مان خیلی باید زیاد باشد مخصوصا در جامعه ی ما که آستانه تحمل پایین آمده و به هزار و یک دلیل همه پرخاشگر شده اند؛ اگر بخواهیم این جامعه را بسازیم باید صبر کنیم و مداراکردن را بالا ببریم؛ مدارا کردن نیمی از عقل است اگر تحمل کنیم خدا اجر بغیر حساب می دهد.
فرار از امتحان الهی غیرممکن است
خیلی عجیب است در روایات است اگر یک بشر به قله ی کوه پناه ببرد و بگوید اینجا دیگر هیچ کس مرا ابتلا و امتحان نمی کند خدا ملکی را خلق می کند که مومن را امتحان کند و او را ارتقا دهد چون اگر آدمی را به حال خودش رها کنند طغیان می کنند.
لذا کسی که می خواهد زینب کبری سلام الله علیها را بشناسد باید بداند این خانم یکی از صابره های بزرگ عالم است. یقینا زینب کبری سلام الله علیها یکی از افراد تاثیرگذار در عوالم بعد از این عالم است، صبری که حضرت داشت بسیار عجیب و غریب است در امتحانات مختلف، ایشان صبر را به زانو در آورد. چه کسی می تواند این جمله ی حضرت را بگوید با وجود تمام مصائبی که به ایشان رسیده بود فرمود: مارایت الا جمیلا.
این حرف شوخی نیست با تمام آن مصائبی که در یک ظهر تا عصر به خانم ررسید وقتی به گودال قتلگاه آمد فرمود: خدایا این قربانی را قبول کن؛ کسی که زینب شناس باشد مصیبت و بلاها برایش شیرین می شود. نقش بلا در زندگی این است که انسان را بزرگ می کند.
در روایات داریم پیامبر صلی الله علیه و آله هر موقع از سفر برمیگشت به منزل حضرت زهرا سلام الله علیها می آمد و به یک روایتی حضرت در سفر بودند که حضرت زینب سلام الله علیها به دنیا آمدند و حضرت نام ایشان را “زینب” نامیدند؛ چه مقامی است که ایشان را “زینت پدر” نامیدند زینت پدری مثل امیرالمومنین علیه السلام. بعد پیغمبر صلی الله علیه و آله گریه کردند و در بیان علت گریه فرمود: به جهت بلاهایی که سر این دختر می آید. دغدغه فاطمه زهرا سلام الله علیها این نبود که چطور آنها را می کشند بلکه دغدغه شان این بود که آیا کسی نزد اینها هست؟ آیاکسی باری آنها گریه خواهد کرد؟ حضرت فرمود: در آینده زنان و مردانی می آنید که برای حسین و زینبت گری خواهند کرد. حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود: چه ثوابی خواهند برد؟ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: ثواب گریه بر حسین بن علی علیه السلام برای گریه بر حضرت زینب سلام الله علیها هم هست.
یعنی هر ثوابی که برای بکاء بر امام حسن و حسین علیهماالسلام ذکر شده است عین همان برای گریه بر حضرت زینب سلام الله علیها و مصائب ایشان هم وچود دارد و گناهان با یک قطره اشک پاک خواهد شد.
[شنبه 1395-11-16] [ 01:44:00 ب.ظ ]